Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej to wydarzenie historyczne, zarówno prestiżowe, jak i bardzo odpowiedzialne dla lidera Europy, którym przez najbliższe pół roku będzie polski rząd. W najbliższych miesiącach będziemy kształtować kierunek całej Unii Europejskiej w wielu płaszczyznach.
To być może podczas naszej prezydencji ukształtują się przyszłe granice Europy. A nie wątpliwie w dobie toczących się konfliktów i wojny w Ukrainie to właśnie Europa będzie miała szczególną rolę w rozwiązaniu i zakończeniu tych konfliktów. Dziś świat jest jedną beczką prochu i odnalezienie się w tej całej geopolitycznej układance będzie szczególnie trudne, ale przede wszystkim bardzo ważne.
Dlatego też z wielkim zadowoleniem przyjmujemy projekt polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, w którym szczególną i wiodącą rolę odgrywa słowo bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo w różnych płaszczyznach.
Bezpieczeństwo zewnętrzne UE
Temat ten dotyczy zarówno bezpieczeństwa zewnętrznego UE, a my jesteśmy w bezpośrednim sąsiedztwie państwa agresorów z Federacją Rosyjską oraz Białorusią, które blisko od trzech lat atakują niepodległą i suwerenną Ukrainę.
Bezpieczeństwo wewnętrzne Unii
Naszym głównym działaniem nie powinno być tylko wspieranie Ukrainy w jej konflikcie z agresorami, ale też wzmacnianie granic UE, w tym przede wszystkim od strony wschodu. W naszym polskim i europejskim interesie jest zwiększyć nasz potencjał militarny Unii Europejskiej oraz zawiązywać jak najściślejsze sojusze ze Stanami Zjednoczonymi oraz Wielką Brytanią w ramach NATO oraz innych ponadnarodowych sojuszy.
Jako lider UE powinniśmy opracować przynajmniej ramy realnej polityki migracyjnej Europy. Polityki odpowiadającej na wyzwania obecnych czasów, stosując metody do niedawne nieakceptowalne jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu. Naszym obowiązkiem jest ochrona granic i ludzi w sposób bardziej zdecydowany, jednocześnie zachowując podejście humanitarne w stosunku do osób, które te granice zamierzają przekroczyć. W tym kontekście musimy zwiększyć nakłady na obronę, nie tylko w sferze militarnej, ale przede wszystkim informatycznej. Gdzie kluczową rolę wyprzedzającą kolejne działania agresorów, będziemy mogli prowadzić w obszarze cyberbezpieczeństwa, w celu ochrony procesów oraz urządzeń i danych przed atakami obcych państw. Dziś obserwujemy to z dużym niepokojem.
Bezpieczeństwo zdrowotne, energetyczne i żywnościowe
Bezpieczeństwo to również ochrona zdrowia, energetyka, kwestie żywności – podczas pandemii COVID-19 boleśnie się o tym przekonaliśmy, kiedy łańcuchy dostaw zostały zerwane. Musimy koniecznie odbudować zdolności produkcyjne przemysłu farmaceutycznego, ponieważ dzisiejszy odsetek produkowanych substancji czynnych leków pochodzących z Azji, jest niepokojąco wysoki. Szacuje się, że aż 80 procent substancji czynnych wykorzystywanych w Europie oraz 40 procent leków gotowych pochodzi z Chin i Indii. Musimy te proporcje zmienić na naszą europejską korzyść. Należy na terenie UE tworzyć nowe fabryki leków, w tym także na terenie naszego kraju.
Bezpieczeństwo energetyczne
Bezpieczeństwo energetyczne to kolejny obszar polskiej prezydencji, który wymaga szczególnego zainteresowania. Inwestowanie w odnawialne źródła energii jest nieuniknione, ale ten proces nie może się odbywać zbyt szybko i przy zbyt rygorystycznych uwarunkowaniach, jakie obecnie mają miejsce. Polska jest w grupie państw, które w tym procesie mają największe zapóźnienia i właśnie dla takich państw, podczas polskiej prezydencji, musimy wytyczyć szczególną ścieżkę transformacji energetycznej. Wolniejszą i mniej restrykcyjną. Wszyscy wiemy, że polska gospodarka oparta jest na węglu i przejście na odnawialne źródła energii musi potrwać, a obecne przepisy unijne temu nie sprzyjają.
Mam tu na myśli zabójczy dla polskich firm system handlu certyfikatami CO2, który przez banki inwestycje i funduszu hedgingowe został sprowadzony do roli instrumentu spekulacyjnego. Podczas, gdy jeszcze na początku 2014 r. cena jednostkowa certyfikatu kształtowała się na poziomie około 5 euro za 1 tonę, dzisiaj dochodzą do 99-100 euro i jest to wzrost 20-krotny. Jest to efekt spekulacji międzynarodowych instytucji finansowych i powinny one zostać wyjęte poza ramy spekulacji i powinny zostać określone ich ceny regulowane. To jest interesie polskich firm oraz naszego państwa.
Zamykanie kopalń w związku z transformacją energetyczną, musi zostać wsparte programami unijnymi, ponieważ bez tych środków proces wygaszania tradycyjnych źródeł energii będzie zbyt bolesny, a czasem zabójczy dla osób, które przez dziesiątki lat utrzymywały się z pracy w kopalniach. Mam na myśli np. kwestie transformacji kopalni Turów na Dolnym Śląsku, z którego pochodzę. Z powodu braku odpowiednich działań poprzedniego rządu PiS oraz liczne zaniedbania w obszarze negocjacji z instytucjami UE, powiat Zgorzelecki został wykluczony ze wsparcia Sprawiedliwej Transformacji. Dla tego regionu to jest wielki cios, skazano kilka tysięcy ludzi, którzy żyli w obszarze kopalni Turów na bezrobocie i biedę. Podobnej do tej z lat 90-tych XX wieku, kiedy np. w Wałbrzychu bezrobocie nagle skoczyło i w regionie zapanowała duża bieda i problem ze znalezieniem miejsc pracy.
Bezpieczeństwo żywnościowe
Bezpieczeństwo żywnościowe Unii Europejskiej to nie tylko ochrona wspólnotowego rynku przed nieuczciwą konkurencją państwa spoza UE, ale też przed żywnością, której jakość odbiega od norm wymaganych od naszych rolników oraz bezpieczeństwa konsumentów. Wszelkie umowy międzynarodowe wykraczające poza Unię Europejską, powinny zabezpieczeń jakość żywności tu sprowadzanej, aby żywność produkowana w Unii nie została wyparta przez tą tańszą, ale i gorszą z Ukrainy lub krajów Ameryki Południowej w ramach umowy Mercosur. Nie może być tutaj taryfy ulgowej, ponieważ to właśnie w polskim interesie jest ochrona europejskiego runku rolnego, na którym jako kraj jesteśmy potentatem.
Bezpieczeństwo gospodarcze
Swoboda przepływu kapitału oraz towarów i usług - negowanie tej zasady przez niektóre państwa Strefy Schengen jest nie do zaakceptowania i w trakcie polskiej prezydencji musi ten fakt wybrzmieć. To co się dziś dzieje na granicy z RFN jest właściwie zaprzeczeniem całej idei UE. Podobnie jak w przypadku państwa spoza UE, które zapowiadają cła na towary z naszej strefy, co musi spotkać się z adekwatną reakcją Komisji Europejskiej. Polska musi być w tej sprawie zdecydowana.
KP Lewica pozytywnie opiniuje przestawiony przez rząd program polskiej prezydencji w Radzie UE i będzie bacznie przyglądał się jego realizacji.
Arek Sikora, poseł
Sejm, 8 stycznia 2024 r.